Uyuz Nasıl Başlar? En Çabuk Nasıl İyileşir?
Uyuz hastalığı akarların yol açtığı ve yoğun kaşıntıyla seyreden bir çeşit döküntüdür. Yakın cilt teması ile bulaşır ve hemen her insan hayatının bir döneminde bu hastalığa yakalanabilir. Uyuzun yayılmasını önlemek için uyuz vakalarının erkenden tespit edilip tedavi altına alınması gerekir. Adana’da hastalarına hizmet veren Uzman Dermatolog Dr. Fatma Menteş, uyuz hastalığının belirtilerini, nasıl başladığını ve nasıl tedavi edildiğini sizler için anlattı.
Uyuz Hastalığı
Uyuz hastalığı mikroskobik boyuttaki Sarcoptes scabiei isimli bir akardan kaynaklanır ve son derece bulaşıcıdır. Uyuz akarı cildin üst tabakasında yaşar ve yumurtalarını da buraya bırakır. Uyuz hastalığı cilt temasının sıkça yaşandığı özellikle okul, toplu taşıma ve benzeri kalabalık ortamlarda hızla yayılır. Uyuz hastalığının en belirgin göstergesi gece saatlerinde artış gösteren yoğun kaşıntı, cilt kabarcıkları ve kırmızı renkli cilt döküntüleridir.
Uyuz Hastalığının Türleri Nelerdir?
Kabuklu uyuz olarak tanımlanan uyuz türü, genellikle bağışıklık sistemi güçlü olmayan kişilerde karşımıza çıkar. Kabuklu uyuz cildin geniş bir bölgesini kaplar ve kabuklu alanlar oluşturur. Klasik uyuzdan farklı olarak kabuklu uyuzda 10-15 değil milyonlarca akar söz konusu olabilmektedir.
Nodüler uyuz vakaları ise genellikle çocuklarda yaygın şekilde karşımıza çıkar. Genellikle genital bölgelerde, kasık ve koltuk altı bölgesinde etkisini gösterir. Kabarık şişlikler, akarların vücuttan temizlenmesinden sonra bile uzun süre varlığını sürdürebilir.
Uyuz Hastalığının Semptomları Nelerdir?
Uyuz hastalığı cilt üzerinde aşırı miktarda döküntü ve kaşıntıya yol açar. Fakat öncesinde uyuz geçirmediyseniz döküntülerin oluşup gelişmesi altı hafta kadar sürebilmektedir. Öncesinde uyuz hastalığı yaşayan kişilerde ise döküntüler birkaç gün içerisinde ortaya çıkabilir. Uyuzu diğer rahatsızlıklardan ayırt etmek için kullanılan en önemli göstergelerden biri kaşıntının geceleri daha da kötüleşmesi ve uykuyu zorlaştırmasıdır. Kimi zaman kaşıntıdan dolayı enfekte olmuş yaralar ya da ağrılı şişlikler de ortaya çıkmış olabilir. Cilt renginde kabarık çizgiler biçiminde ortaya çıkan oyuk izleri ya da çıkıntılar da uyuzun yol açtığı semptomlar arasındadır.
Uyuz Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
Dermatolog hekiminiz çoğu zaman fiziksel muayene bulgularına ve tıbbi geçmişinize bakarak uyuz hastalığını kolaylıkla tespit edebilir. Fakat yine de tanıyı kesinleştirmek için akar, akar yumurtaları ve scybala adı verilen akar dışkısı aranmalıdır. Bu aşamada dermatolog hekiminiz cildinizi kazıyarak ya da bir iğne ucu ile akarı yuvasının ucundan çıkartabilir.
Uyuz Kaşıntısı En Çok Hangi Bölgelerde Görülür?
- Göğüs bölgesi
- Meme uçları ve çevresi
- Koltuk altı
- Parmaklar ve ayak parmaklarının arası
- Bileklerin iç kısımları
- Dirseklerin iç kısımları
- Kalça
- Kasık
- Genital bölge ve çevresi
- Göbek deliği ve çevresi
- Ayak tabanı
- Bel ve çevresi
Bebeklerde ve küçük çocuklarda uyuz kaşıntısının yoğunlaştığı bölgeler ise şu şekildedir:
- Yüz, kafa derisi ve boyun bölgesi
- Avuç içleri
- Ayak tabanları
- Parmaklar
Uyuz Olup Olmadığımı Nasıl Anlarım?
Uyuzun belirti ve semptomlarını gösteriyorsanız ve bunun yanında sivilceye benzeyen papüler kaşıntılı döküntüler görüyorsanız uyuz şüphesiyle dermatolog doktorunuza başvurmanız gerekir.
Uyuz ve Alerji Birbirinden Nasıl Ayırt Edilir?
Uyuz, cilde giren akarlardan kaynaklanan, sivilce benzeri kızarıklıklara ve kaşıntıya neden olan bir hastalıktır. Uyuz döküntüsü kırmızı küçük noktalar halinde izler bırakır. Uyuzun yol açtığı kaşıntı genel olarak geceleri artan bir ivme gösterir. Bu bulgular varsa uyuz hastalığından şüphelenilmesi gerekir. Alerjenler tarafından tetiklenen kaşıntılar alerjiye işaret eder.
Uyuz Hastalığının Bulaşma Süreci
Uyuz hastalığı cinsel birliktelik de dahil olmak üzere her türlü yakın cilt teması ile bulaşabilmektedir. Buna karşın toplumda sanılanın aksine evcil hayvanlardan uyuz kapma riskiniz bulunmaz.
Uyuz Hastalığı En Hızlı Nasıl Geçer? Nasıl Tedavi Edilir?
Uyuz belirtileri ile karşılaştıktan sonra tedavide esas amaçlanan şey akarların ve yumurtaların ilaçlarla öldürülmesidir. Genel olarak krem ve losyon formunda ilaçların kullanıldığı bu tedavide kişi boyundan aşağı doğru losyon tüm vücuda uygulanır. Ardından kişi sabah duş alır. Bazı vakalarda oral ilaçlarla birlikte kaşıntı ve diğer semptomları hafifletme yoluna gidilebilir. Doktorun verdiği ilaçların doğru şekilde kullanılması gerekir. Ancak bu tedavi için yeterli değildir. Uyuz olan kişilerle temas halindeki kişilerin de tedavi edilmesi gerekir.
Uyuzun Yayılması Nasıl Önlenir?
Uyuz hastalığının bulaşma ve hızla yayılma riskini azaltabilmek için tedavinin ilk gününde kişinin yaşadığı evdeki tüm yatak takımlarının ve kıyafetlerin 60 derece veya daha yüksek ısıda yıkanması ve sonrasında kurutulması gerekir. Yıkanmayan kıyafetler ise akarların ölmesi için üç gün boyunca kapalı bir torbada tutulmasında fayda vardır. Bunun yanı sıra tedavinin tüm aşamaları tamamlanıncaya kadar cinsel birliktelikten ve yakın tensel temastan uzak durulması gerekir. Uyuz hastası olan kişilerle yatak takımlarının, havluların ve kıyafetlerin paylaşılmaması gerekirdi.
Uyuz Kaç Günde İyileşir?
Yetişkinler ve beş yaş üzeri çocuklar tedaviye başladıktan sonra günlük yaşantılarına dönebilirler. İlk bir gün süresince başka insanlarla temas edilmemesi gerekir. Tedavi, uyuza neden olan akarları kısa sürede öldürse bile kaşıntı şikayeti birkaç gün süresince devam edebilir.
Akarlar Görülebilir Mi?
Uyuz akarları gözle görülmesi bir hayli güç, mikroskobik boyuttaki organizmalardır. Bir iğnenin ucu gibidirler. Beyaz veya krem rengindeki bu karlar yuvarlak bir gövdeye ve sekiz bacağa sahiptir. Akarlar mikroskop altında görülebilir ve incelenebilirler.
Uyuz Akarları Ne Kadar Sürede Ölür?
Topikal kremler, losyonlar veya oral ilaçlarla uygulanan tedavi, akarları öldürür. Lakin kaşıntı ve kızarıklık şikayeti iki hafta kadar varlığını koruyabilir. Ancak uyuz akarlarının ölmesi için bir doz ilaç kullanımı yeterlidir.
Uyuzdan Korunmak İçin Neler Yapılmalı
Tüm Kıyafet ve Yatak Takımları Yüksek Isıda Yıkanmalı
Isı akarların ve yumurtaların ölmesini sağlayan önemli bir etkendir. Tedavi öncesinde kişinin son üç gün boyunca kullandığı tüm kıyafet, çarşaf ve havlular yüksek sıcaklıkta yıkanmalı ve yüksek ısıda kurutulmalıdır.
Akarları Aç Bırakın
Yıkamadığınız giysilerin ve nevresimlerin kapalı torbalarda üç gün süresince tutulması gerekir. Bu sayede aç kalan akarlar ölecektir.
Temizleyin ve Vakumlayın
Uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını önlemek için evin temizlenmesi gerekir. Özellikle kabuklu uyuz vakalarında bu elzemdir. Mobilyalar, yüzeyler ve eşyalar temizlenmeli ve vakumlanmalıdır.
Uyuz Belirtileri Göründüğünde Doktora Ne Zaman Gidilmelidir?
Cilt kaşıntısı ve şişliklere neden olabilen tek hastalık uyuz değildir. Dermatit ve egzama gibi hastalıklar da bu belirtileri gösterir. Bu yüzden gösterdiğiniz semptomların tam nedenini tespit etmek için belirtilerle karşılaştığınız anda dermatolog hekiminize başvurmanız gerekir.
NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.
