Lezyon Nedir? Lezyon Neden Oluşur?

Lezyon, ciltte ya da vücut organlarında, hastalık veya travma sonucu oluşan anormal doku değişiklikleridir. Cilt yüzeyinde farklı görünümlerle ortaya çıkabilir: şişlik, kabuklanma, renk değişimi veya yara gibi olabilir. Lezyonlar genellikle tek başına bir hastalık değil, başka bir hastalığın altta yatan belirtisidir.

İçindekiler

• Lezyon Nedir?
• Lezyon Çeşitleri Nelerdir?
• Lezyon Belirtileri Nelerdir?
• Lezyon Neden Olur?
• İyi Huylu ve Kötü Huylu Lezyonlar
• Hastalıklara Göre Cilt Lezyonları
• Lezyonlar Nasıl Tedavi Edilir?
• Lezyonlar Riskli Midir?
• Sıkça Sorulan Sorular

Lezyon Nedir?

Lezyon, vücut dokularında normalden sapmış bir yapı ya da görünümle kendini gösteren, travma, enfeksiyon, iltihap veya hastalık sonucu oluşan anormal doku değişikliğidir. En sık karşılaşılan lezyonlar genellikle deri üzerinde görülse de, vücudun hemen her organında lezyon oluşabilir. Deride meydana gelen lezyonlar; renk değişikliği, kabarıklık, yara, döküntü ya da kabuklanma gibi şekillerde ortaya çıkabilir.

Lezyonlar, görünüm ve nedenlerine göre farklı şekillerde sınıflandırılır. Bazıları doğuştan gelebilirken, bazıları yaşam boyunca çevresel faktörler veya hastalıklar sonucunda oluşur. Cilt lezyonları, genellikle kolay fark edilen belirtiler verdikleri için erken tanı açısından önemli ipuçları sunar.

Tıbbi olarak lezyonlar, iki ana başlıkta değerlendirilir:

• Birincil lezyonlar: Deride doğrudan ortaya çıkan ve genellikle hastalığın ilk belirtisi olan değişikliklerdir (örneğin: sivilce, kabarcık, ben).
• İkincil lezyonlar: Birincil lezyonların iyileşme sürecinde ya da tahriş sonucu şekil değiştirmesiyle meydana gelen yapılardır (örneğin: kabuk, yara izi, çatlak).

Her lezyon zararlı değildir. Bazıları geçici ve zararsız olabilirken, bazıları ciddi sağlık sorunlarının (örneğin cilt kanseri) belirtisi olabilir. Bu nedenle uzun süredir geçmeyen, hızla büyüyen ya da şekil değiştiren lezyonların dermatolojik muayenesi önemlidir.

Lezyon Çeşitleri Nelerdir?

Birincil lezyonlar, doğrudan deride oluşan, çoğu zaman hastalığın ilk belirtisi olan yapısal değişikliklerdir. Genellikle çıplak gözle fark edilebilir ve dokunulduğunda hissedilir. Bazıları doğuştan gelirken, bazıları sonradan gelişir.

• Makül: Cilt yüzeyinde düz ve hissedilmeyen, yalnızca renk değişikliğiyle belirginleşen lekelerdir. Örnek: çiller, doğum lekeleri.
• Papül: Küçük, sınırları belirgin, kabarık ve genellikle sert lezyonlardır. Sivilce başlangıçları bu gruptadır.
• Nodül: Daha derin dokularda yer alan, papülden daha büyük ve sert yapılı şişliklerdir.
• Vezikül: İçinde berrak sıvı bulunan küçük kabarcıklardır. Suçiçeği veya zona gibi hastalıklarda görülür.
• Püstül: İçinde irin bulunan, genellikle enfeksiyona bağlı oluşan kabarcıklardır.
• Keratin kisti: Sarımsı içerikli, genellikle yağ veya keratinle dolu küçük kitlelerdir.

İkincil Cilt Lezyonları

İkincil lezyonlar, birincil lezyonların iyileşme süreci ya da dış etkenler nedeniyle şekil değiştirmesiyle ortaya çıkar. Kaşımak, tahriş etmek, enfekte olması gibi nedenlerle gelişebilir.

• Atrofi: Derinin incelmesi ve elastikiyetini kaybetmesiyle oluşan buruşuk yapı.
• Kabuk: Yaradan sızan sıvının kuruyarak yüzeyde tabaka oluşturması.
• Erozyon: Cildin yüzeysel tabakasının kaybı, genellikle ağrısızdır.
• Fissür: Deride oluşan derin çatlaklar, özellikle kuru ve sert bölgelerde görülür.
• Ölçek (Skuam): Cilt yüzeyindeki hücrelerin aşırı birikmesiyle oluşan, dökülen kabuklanmalar.
• Skar (Yara izi): Derinin iyileşme sürecinde ortaya çıkan kalıcı iz dokusu.
• Ülser: Ülser, yüzeyden derine yayılan açık yaralardır.

Lezyon Belirtileri Nelerdir?

Lezyonlar, tipine göre farklı belirtiler gösterebilir:

• Kızarıklık, şişlik, ağrı
• Ciltte renk değişikliği (kırmızı, kahverengi, siyah)
• Yüzeyde kabarma, kabuklanma
• Pullanma veya çatlama
• Açık yara ya da irinli oluşumlar
• Bebeklerde süt kabarcıkları şeklinde döküntüler

Şiddetli ağrı, büyüme veya kanama gibi durumlarda uzman görüşü alınmalıdır.

Lezyon Neden Olur?

Lezyonların birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• Doğum lekeleri, benler
• Viral enfeksiyonlar (HIV, HPV)
• Bakteriyel enfeksiyonlar (uçuk, impetigo)
• Alerjik reaksiyonlar (böcek ısırıkları, kontakt dermatit)
• Güneş yanığı veya cilt travmaları
• Akne, sedef, egzama, zona
• Otoimmün hastalıklar, karaciğer ve böbrek sorunları
• Kanser veya tedaviye bağlı reaksiyonlar (kemoterapi)

İyi Huylu ve Kötü Huylu Lezyonlar

İyi Huylu Lezyonlar:

Zararsız, genellikle tedavi gerektirmeyen türlerdir.
Örnekler:

• Doğum lekeleri
• Çiller
• Et benleri
• Akne

Kötü Huylu Lezyonlar:

Cilt kanseri riski taşıyabilir. Mevcut lezyonun büyümesi, şekil veya renk değiştirmesi bu duruma işaret edebilir.

Hastalıklara Göre Cilt Lezyonları

Ciltte oluşan lezyonlar, yalnızca yüzeysel bir sorun olmayabilir. Pek çok hastalık, ilk belirtilerini ciltteki değişikliklerle gösterebilir. Bu nedenle lezyonların tipi, rengi, yerleşimi ve eşlik eden semptomlar, altta yatan hastalığın belirlenmesinde önemli ipuçları sunar.

Vitiligo → Makül Tipi Lezyonlar

Vitiligo, melanin üretimindeki azalma sonucu ciltte oluşan, genellikle simetrik yayılım gösteren, açık renkli lekelerdir.

Sedef Hastalığı (Psoriazis) → Kabuklu Papüller

Sedef hastalığı, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu ortaya çıkan kronik inflamatuvar bir cilt hastalığıdır. Deride kırmızı zemin üzerinde beyaz, kalın kabuklanmalarla kaplı kabarık lezyonlar (papüller ve plaklar) görülür. En çok diz, dirsek ve saçlı deride rastlanır. Genellikle kaşıntılıdır.

Ürtiker (Kurdeşen) → Ani Gelişen Papüller

Alerjik reaksiyonlar ya da stres kaynaklı gelişebilen ürtikerde, ciltte aniden ortaya çıkan, kabarmış, pembe-beyaz renkli, kaşıntılı lezyonlar (papüller) oluşur.

Folikülit (Kıl Kökü İltihabı) → Püstüller

Kıl köklerinin enfekte olmasıyla gelişir. Lezyonlar, kıl kökü etrafında oluşan, irinli küçük kabarcıklardır.

Eritema Nodozum → Derin, Ağrılı Nodüller

Eritema nodozum, genellikle enfeksiyonlar, ilaçlar veya otoimmün hastalıklar sonucu ortaya çıkan, bacakların ön kısmında yerleşen, kırmızı-mor renkli, ağrılı, derin şişlikler (nodüller) ile karakterizedir. Cilt yüzeyinden kabarık olmayan ancak elle hissedilebilen yapılar olabilir.

Zona ve Herpes Simpleks → Vezikül Lezyonlar

Herpes virüsünün neden olduğu enfeksiyonlarda, sıvı dolu küçük kabarcıklar (veziküller) tipiktir.

• Zona (herpes zoster): Genellikle tek taraflı sinir hattı boyunca gruplaşmış veziküllerle kendini gösterir ve ağrılıdır.
• Herpes simpleks: Tekrarlayan, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde görülür.

Lezyonlar Nasıl Tedavi Edilir?

Lezyonun çeşidi, ne kadar yayıldığı ve buna sebep olan temel faktörler tedavi yaklaşımını belirler.

• Topikal kremler: Kortikosteroid içeren merhem ve losyonlar
• Oral yolla alınan ilaçlar: Enflamasyonu azaltmaya yönelik veya bağışıklık sistemini düzenleyici medikal ürünler.
• Cerrahi yöntemler: Lazer, tıraşlama, cilt soyma

Lezyonlar Riskli Midir?

Bazı lezyonlar zamanla büyüyebilir, yayılabilir veya kansere dönüşebilir. Özellikle şekli, rengi, boyutu değişen lezyonlar için dermatolog muayenesi şarttır.

Sıkça Sorulan Sorular

Lezyon Kansere Dönüşür mü?

Evet, özellikle ağız içi, dudak çevresi veya güneşe maruz kalan alanlardaki bazı lezyonlar kansere dönüşebilir.

Lezyon Nasıl Alınır?

Kremle iyileşmeyen cilt lezyonları için lazer, cerrahi kazıma gibi farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Lazer, yoğun ışıkla lezyonu yok ederken, cerrahi kazıma mekanik olarak çıkarmayı sağlar. Hangi yöntemin uygun olduğu lezyonun özelliklerine göre doktor tarafından belirlenir.

Lezyon Büyür mü?

Büyüyebilir. Bu durum sağlık riski oluşturuyorsa, derhal bir uzmana başvurmak gerekir.

Lezyon Kaşıntı Yapar mı?

Evet, bazı cilt lezyonları kaşıntıya neden olabilir. Özellikle alerjik reaksiyonlar, egzama veya sedef gibi cilt hastalıklarına bağlı lezyonlar kaşıntılı olabilir.

Lezyon Bulaşıcı mıdır?

Lezyonun bulaşıcı olup olmadığı, nedenine bağlıdır.

Lezyon Ne Zaman Tehlikeli Olur?

Hızla büyüyen, kanayan, renk değiştiren veya sınırları düzensizleşen lezyonlar tehlikeli olabilir. Bu tür değişiklikler cilt kanseri belirtisi olabileceğinden hemen dermatoloğa başvurulmalıdır.

Lezyon Ağrı Yapar mı?

Bazı lezyonlar tamamen ağrısız olabilirken, iltihaplı, enfekte olmuş ya da baskı altında kalan lezyonlar ağrıya yol açabilir. Özellikle derin dokularda yer alan lezyonlarda bu durum daha sık görülür.

Lezyonlar Kendiliğinden Geçer mi?

Bazı lezyonlar tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden iyileşebilir. Ancak uzun süren, büyüyen veya yayılma eğiliminde olan lezyonların mutlaka bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir.

NOT: Hastalıklar ve tedavi yöntemleriyle ilgili içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Sağlığınızla ilgili tüm konularda doktorunuza veya bir sağlık kuruluşuna başvurunuz.